Floroskopi radyolojinin en eski ve en temel bölümlerinden biridir. Günümüzde de, oldukça yaygın olarak sindirim sistemi, idrar yolları, kadın üreme organları ve vücudun daha bir çok bölümünün incelenmesinde kullanılmaktadır.
Floroskopi, X-ışını kullanılarak çekilir. Normal filmlerde görülemeyen yapılar kontrast madde denilen ilaçlarla boyanarak görünür hale getirilir. Kontrast maddeler, baryum ve iyot gibi radyoopak maddeler içeren ilaçlardır. Kontrast maddeler, uygulanacak incelemenin türüne göre, hastaya içirilerek, lavman yapılarak, idrar sondası yoluyla veya enjeksiyonla verilir. Kontrast madde verilmesini takiben, incelenen organ doktor tarafından ekranda izlenerek çeşitli pozisyonlarda filmler çekilir.
Hasta, inceleme sırasında az miktarda radyasyon alır. Ancak bu tetkiklerin faydası, az miktardaki radyasyonun zararlarının yanında çok fazladır. Çekimi yapan doktor ve teknisyenler, radyasyona her gün maruz kalmamak için koruyucu bir bölmenin arkasında oturarak veya kurşun önlük giyerek kendilerini korurlar.
Çekim öncesinde hastalar, tüm kıyafetlerini ve metal takılarını çıkararak bir hastane önlüğü giyerler. Hamilelik olasılığı veya ilaç allerjisi olan hastalar, tetkik öncesinde incelemeyi yapan doktoru haberdar etmelidirler.
Çekimden sonra filmler doktorlar tarafından incelenerek, tetkiki isteyen doktora verilmek üzere, bir rapor yazılır.
İnceleme nasıl yapılır?
İncelemeyi bir radyoloji doktoru ve bir radyoloji teknisyeni yapar. Hastanın makatına yerleştirilen bir tüp veya sonda yoluyla önce kontrast madde sonra da hava verilir. Daha sonra hasta kendi etrafında döner, böylece verilen ilaç ve havanın iyice karışması ve barsak duvarını sıvaması sağlanır. Daha sonra, kalın barsak ekranda izlenerek çeşitli pozisyonlarda filmleri çekilir. Çekim esnasında bazı kalın barsak kısımlarının daha iyi görüntülenmesi için hastaya belli pozisyonlar verilir. Verilen hava ve ilaç nedeniyle bazı hastalarda hafif ağrı ya da tuvalet ihtiyacı oluşabilir. Hastanın verilen ilaç ve havayı çekim sonuna kadar (yaklaşık 15 dakika) tutması gereklidir. Tüm işlemler yaklaşık yarım saat içerisinde tamamlanır. Çekim bitince sonda çekilerek hasta tuvalete gönderilir Floroskopi ile en sık incelenen organlar şunlardır: 1. Kalın barsak (Kolon (kalın barsak) Filmi) 2. Üst sindirim sistemi (yemek borusu-mide-oniki parmak barsağı) (Üst Sindirim Sistemi İncelemesi) 3. İnce barsaklar (İnce Barsak Filmi) 4. İdrar yolları (Mesane ve İdrar Yolları İncelemesi) 5. Kadın üreme organları (Kadın Üreme Organlarının İncelenmesi)
1. KOLON (KALIN BARSAK) FİLMİ
Lavman opak, çift kontrast kolon grafisi ya da baryumlu kolon grafisi olarak adlandırılır. Makattan baryumlu kontrast madde ve hava verilerek kalın barsakların incelenmesidir. Tetkikin öncesinde hastanın üç günlük hazırlığı gereklidir.
Çekim Öncesi Hazırlık Hasta, randevu tarihinden üç gün öncesinden başlayarak katı ve gaz yapıcı gıdalar yememelidir. Tetkikten önceki akşamdan itibaren yemek yenmemesi gerekir. Ayrıca tetkik öncesinde, barsakların temizlenmesi amacıyla doktor tarafından yazılan müshil ve lavman uygulanır. Böylece barsaklarda dışkı artığı kalmaması sağlanır. Tam temizliğin yapılamadığı durumlarda film çekilemez. Çünkü barsak duvarına yapışarak kalan dışkı artıkları, tetkikin yetersiz olmasına ya da yanıltıcı görüntüler vermesine neden olabilir.
Tetkik öncesinde, hastanın sürekli kullandığı ilaçları almasında sakınca yoktur
2. ÜST SİNDİRİM SİSTEMİ İNCELEMESİ
Özofagus-mide-duodenum (yemek borusu-mide-oniki parmak barsağı) grafisi olarak adlandırılır. Hastaya gaz yapıcı tablet ve baryumlu kontrast madde içirilerek, bu organların iç yüzeyleri görünür hale getirilir. Tetkik öncesinde hazırlık gereklidir.
Çekim Öncesi Hazırlık
Tetkikten önce en az 8 saat hasta yemek yememeli, su ve sigara içmemelidir. Hasta, sürekli kullandığı ilaçları çok az miktarda su ile alabilir.
İnceleme Nasıl Yapılır?
Önce, midenin hareketlerini azaltıcı bir ilaç hastaya damardan enjekte edilir. Daha sonra hasta gaz yapıcı tableti yutar, böylece midenin şişerek daha iyi görüntülenmesi sağlanır. Bunu takiben, hastaya baryumlu kontrast madde içirilir. Ekranda ilacın yemek borusu ve mideden ilerleyişi doktor tarafından izlenerek çeşitli pozisyonlarda filmler çekilir. Çekim, yaklaşık yarım saat içerisinde tamamlanır. İnceleme hastada herhangi bir rahatsızlık oluşturmaz.
3. İNCE BARSAK FİLMİ
İnce barsakların kontrast madde içirilmesi (ince barsak pasaj grafisi) veya hastaya yutturulan bir tüp aracılığıyla hava ve kontrast madde verilmesi yoluyla (enteroklizis) incelenmesidir. Öncesinde hazırlık gereklidir.
Çekim öncesi Hazırlık
Tetkikten önceki 2 gün boyunca, hasta sulu gıdalar almalıdır. Tetkik öncesinde, en az 12 saatlik açlık ve barsak temizliği için müshil kullanımı gereklidir.
İnceleme nasıl yapılır? Hastaya baryumlu kontrast madde içirilerek maddenin ince barsaklarda ilerleyişi doktor tarafından ekranda izlenir. Kontrast madde kalın barsaklara kadar ilerler ve bu esnada çeşitli pozisyonlarda filmler çekilir (İnce barsak pasaj grafisi). Ayrıca daha detaylı inceleme gerektiren durumlarda hastaya burnundan ince bir tüp yutturulur. Bu tüp, oniki parmak barsağına yerleştirilir ve tüpten kontrast madde ile birlikte hava verilir. Bu şekilde filmler alınır. Çekimin süresi, verilen kontrast maddenin kalın barsağa geçiş süresine göre değişir.
